Omvormer zonnepanelen

Een omvormer is onmisbaar bij je zonnepaneleninstallatie. Het zet namelijk de opgewekte zonne-energie om tot bruikbare stroom. Een zonnepanelen omvormer kopen is daarom noodzakelijk als je zonnepanelen op je dak laat plaatsen. Lees in dit artikel alle informatie over de functie van een omvormer, de verschillende mogelijkheden die je hebt en de bijbehorende kosten.

02/01/2024

Miriam

Wat doet een zonnepanelen omvormer?

Zonnepanelen wekken net als batterijen en accu’s gelijkstroom op. De apparaten die wij in huis hebben werken juist met wisselstroom. Een omvormer is een apparaat dat van gelijkstroom wisselstroom kan maken. We gebruiken wisselstroom voor onze apparaten omdat het kan worden omgezet naar hoogspanning. Hierdoor kan de stroom via het elektriciteitsnet over grotere afstanden vervoerd worden zonder dat je veel stroom verliest.

Naast het omzetten van de opgewekte stroom houdt de omvormer in de gaten hoeveel energie de zonnepanelen produceren en schakelt deze bij waar nodig.

Wat is een MPP-tracker?

Wellicht heb je de term MPP-tracker wel eens voorbij zien komen in je zoektocht naar de beste omvormer. Wat doet deze tracker precies?

Een omvormer houdt bij hoeveel energie de zonnepanelen produceren. Ze zijn ingesteld om de ideale spanning te vinden, zodat je het maximale uit je zonnepanelen haalt. Dit ideale punt heet de Maximal Power Point (MPP)-spanning. Wat de ideale spanning is, hangt naast het type paneel ook af van bijvoorbeeld lichtinval en temperatuur. Het is daarom belangrijk dat je een omvormer kiest die steeds de juiste MPP-spanning weet te vinden. Zo haal je het beste rendement uit je zonnepanelen.

Elke omvormer heeft minstens één MPP-tracker. Liggen jouw zonnepanelen op verschillende hellingshoeken? Dan zul je een omvormer nodig hebben met meerdere MPP-trackers.

Soorten omvormers voor zonnepanelen

Omvormers voor zonnepanelen zijn te verdelen in drie groepen. Het onderscheid heeft voornamelijk te maken met waar je de zonnepanelen plaatst en de manier waarop je de omvormer aansluit. Bekijk hieronder welke soorten zonnepanelen omvormers er zijn en bepaal welke het beste bij jouw situatie past.

Schakeling van zonnepanelen

Zonnepanelen kun je serie schakelen of parallel schakelen. Serie geschakelde zonnepanelen zitten als een ketting aan elkaar. Het begin en het einde van deze ketting wordt op de omvormer aangesloten. Dit betekent dat als één schakel in de ketting stuk gaat, het hele systeem niet meer werkt.

Bij parallel geschakelde zonnepanelen is elk zonnepaneel individueel op de omvormer aangesloten. Dit betekent dat de zonnepanelen niet afhankelijk van elkaar zijn. Staat een zonnepaneel bijvoorbeeld in de schaduw, of op een andere hoek, dan heeft de prestatie van dit zonnepaneel geen invloed op de rest van de panelen.

String omvormer voor zonnepanelen

String omvormers zijn het meest gangbaar. Je gebruikt deze omvormer bij een serie geschakeld zonnepanelensysteem. De naam van deze omvormer verraadt de werking al: de zonnepanelen worden aan elkaar geregen en het begin en het einde van deze ‘string’ zonnepanelen zitten aan de omvormer gekoppeld. Deze omvormer ziet eruit als een computerkastje en hangt vaak op zolder.

De gemiddelde string omvormer heeft een levensduur van zo’n 10 jaar. Je zult hem dus moeten vervangen tijdens de levensduur van de zonnepanelen. String omvormers zijn de goedkoopste oplossing, maar zijn gevoelig voor schaduwvorming. Een slechtere prestatie van één zonnepaneel heeft invloed op de algehele prestatie van de installatie. Liggen één of meerdere zonnepanelen vaak in de schaduw? Dan kan je beter voor één van de andere opties kiezen.

Micro-omvormer voor zonnepanelen

Micro-omvormers zijn kleine kastjes die onder elk zonnepaneel worden geplaatst. De stroom van elk zonnepaneel wordt door de micro-omvormer omgezet en naar de meterkast gestuurd. Hierbij heb je geen grotere omvormer binnenshuis nodig.

Micro-omvormers maken gebruik van een parallelle schakeling. Dit betekent dat een minder presterend zonnepaneel geen invloed heeft op de rest van de zonnepanelen. Ze zijn duurder in aanschaf dan string omvormers, maar je hoeft ze dan ook niet te vervangen tijdens de levensduur van de zonnepanelen.

Hybride omvormer voor zonnepanelen

Een hybride omvormer combineert de functies van zowel een traditionele omvormer als een batterijomvormer. Dit betekent dat je zonne-energie zowel direct kunt gebruiken als opslaan voor later gebruik. Handig, toch? Door te kiezen voor een hybride omvormer, maak je jouw zonne-energiesysteem flexibeler en efficiënter. Het stelt je in staat om het meeste uit je zonnepanelen te halen, ongeacht het tijdstip of de weersomstandigheden.

Power optimizer

Een andere manier om de stroom van je zonnepanelen om te zetten is met behulp van een power optimizer. Dit apparaatje lijkt op een micro-omvormer omdat het onder elk zonnepaneel wordt geïnstalleerd. Hierdoor werken de zonnepanelen altijd optimaal, ook als er eentje tijdelijk in de schaduw komt te liggen. Een nadeel is wel dat als één power optimizer stuk gaat, de rest ook wordt uitgeschakeld.

Anders dan de andere omvormers zet een power optimizer zonnestroom niet zelf om in bruikbare elektriciteit. Ze optimaliseren de werking van de zonnepanelen. Een centrale omvormer is nodig om de stroom om te zetten in bruikbare wisselstroom. Power optimizers gaan zo’n 25 jaar mee. Je zult de centrale omvormer wel na ongeveer 10 jaar moeten vervangen.

Installatie van een omvormer voor zonnepanelen

Bij de installatie van zonnepanelen en de omvormer houdt de vakspecialist rekening met een aantal factoren om de juiste omvormer voor jouw systeem te kiezen. Bekijk hieronder de stappen voor het laten installeren van een omvormer voor zonnepanelen.

Stap 1. Bepaal het vermogen van de omvormer

Voordat de vakspecialist de omvormer plaatst, bepaalt die eerst het juiste vermogen. Het vermogen is afhankelijk van de volgende factoren:

• Het maximaal vermogen (aantal Wattpiek) van je zonnepanelen
• De hellingshoek van je zonnepanelen
• De oriëntatie van je zonnepanelen ten opzichte van het zuiden
• De locatie in Nederland

Over- of onderdimensioneren

Het vermogen van een omvormer baseer je op het maximale vermogen dat je zonnepanelen aankunnen. Dit maximale vermogen is weer gebaseerd op ideale weersomstandigheden. Omdat de ideale omstandigheden in Nederland vaak niet gehaald worden, mag het maximale vermogen van de omvormer lager liggen dan dat van de zonnepanelen. Dit wordt ook wel over- of onderdimensioneren genoemd, afhankelijk of je redeneert vanuit de zonnepanelen of vanuit de omvormer. Een omvormer met een lager vermogen presteert namelijk beter op gemiddelde dagen – en daar zijn er in Nederland veel van.

Stap 2. Waar plaats je de omvormer?

De ideale plaats voor een omvormer is afhankelijk van enkele factoren:

• Koeling
• Geluid
• Lengte van de kabels
• Ruimte rondom de omvormer

Een zonnepanelen omvormer produceert warmte. Houd bij het kiezen van de locatie daarom rekening met de mogelijkheid om de omvormer af te laten koelen. Een koelere ruimte heeft de voorkeur omdat het rendement dan beter is. Houd er rekening mee dat de levensduur korter is als het apparaat zijn warmte onvoldoende kwijt kan.

Daarnaast produceert een omvormer voor zonnepanelen mogelijk geluid. Bijvoorbeeld bij het opstarten, of door de koeling. Het is daarom beter om de omvormer niet in de buurt van een slaapkamer te hangen.

Een omvormer heeft bovendien bekabeling nodig, zowel van de zonnepanelen naar de omvormer, als van de omvormer naar de meterkast. Kies daarom een praktische plek voor de omvormer. Vaak zal dit de zolder of de garage zijn. Daar kan je de kabels makkelijk aanleggen en blijft bovendien voldoende ruimte over voor ventilatie en toekomstig onderhoud. Er bestaan ook omvormers die de vakspecialist buiten monteert. Overleg hierover met de vakspecialist. Niet elke omvormer is namelijk bestand tegen vocht.

Stap 3. Aansluiten van de zonnepanelen omvormer

Nadat de locatie van de zonnepanelen omvormer is bepaald, plaatst de vakspecialist de omvormer en verbindt hier de zonnepanelen mee. De bekabeling wordt hierbij zoveel mogelijk uit het zicht en zo netjes mogelijk afgewerkt.

Zonnepanelen onderhoud

Het juiste onderhoud van je omvormer is cruciaal voor de levensduur en efficiëntie van je zonnepanelensysteem. Regelmatige inspecties, het schoonhouden van de omvormer en zorgen voor voldoende ventilatie zijn slechts enkele van de stappen die je kunt nemen. Maar naast de omvormer is ook het schoonmaken van je zonnepanelen essentieel. Door zowel je omvormer als je panelen goed te onderhouden, haal je het maximale uit je zonne-energie investering.

Hoeveel kost een omvormer?

De prijs van een omvormer voor zonnepanelen is vooral afhankelijk van het type omvormer, de kwaliteit van het apparaat en de capaciteit die de omvormer aankan. Deze prijs komt bovenop de kosten van de zonnepanelen maar de vakspecialist maakt hier vaak één totaalprijs van. Omvormers vormen gemiddeld zo’n 15 tot 20% van de totale kosten. Bekijk hieronder een indicatie van de gemiddelde prijzen van zonnepanelen omvormers.

Terwijl je de kosten en voordelen van omvormers voor zonnepanelen overweegt, is het ook interessant om naar andere duurzame energieoplossingen te kijken. Bijvoorbeeld, een zonneboiler kan een efficiënte manier zijn om je huis van warm water te voorzien met behulp van zonne-energie, zonder de noodzaak van een omvormer.

Veelgestelde vragen